De probleemstelling: een goed begin is het halve werk!

Het formuleren van een probleemstelling of onderzoeksvraag lijkt makkelijker dan het is. Het is de basis van je scriptie en geeft richting en een invalshoek aan je onderwerp. Sterker nog: het formuleren van deze centrale vraag heeft zelfs invloed op het soort onderzoek dat je moet gaan uitvoeren om tot een bevredigend antwoord te komen. Neem dus de tijd voor deze fase van je afstuderen en vraag indien nodig om hulp bij je scriptiebegeleider. Het is zonde om halverwege je scriptie erachter te komen dat de fundering waarop je aan het bouwen bent eigenlijk niet deugt.

Voorwaarden goede probleemstelling

Een goede probleemstelling voldoet aan de volgende voorwaarden:

• De probleemstelling wordt altijd in vraagvorm gesteld.
• De probleemstelling bestaat uit één korte en duidelijke zin. Als de zin te lang wordt, splits je hem op in deelvragen.
• De probleemstelling is specifiek geformuleerd, helder afgebakend en leidt niet tot nieuwe vragen.
• De probleemstelling is relevant: het antwoord op je vraag is van toegevoegde waarde. Beantwoord het de vragen ‘So What?’ en ‘Who Cares?’ niet? Dan is het niet relevant.

Verschillende typen probleemstelling

De aard van je probleemstelling kan erg verschillen. Wil je een hypothese toetsen aan de werkelijkheid? Dan formuleer je een toetsende probleemstelling. Geef je advies of suggesties over verschillende opties? Dan formuleer je een adviserende probleemstelling. Voor hbo en wo studies zijn de volgende 5 soorten probleemstellingen te onderscheiden:

Exploratief: geeft uitleg over fenomenen of gebeurtenissen en hun onderlinge verband.

Voorbeeld: Waarom breidde het Coronavirus zich sneller uit naar Europa dan het Sarsvirus?

Beschrijvend: beschrijft fenomenen zonder link naar oorzaak of verband.

Voorbeeld: Wat wordt gedaan voor kinderen met diepe dyslexie op Nederlandse basisscholen?

Adviserend: geeft suggesties voor een keuze uit meerdere opties.

Voorbeeld: Hoe kan Unilever de Europese strategie voor duurzame groei vertalen naar de Afrikaanse landen waar het concern actief is?

Voorschrijvend: geeft instructies of aanwijzingen.

Voorbeeld: Welke procedures moeten er gevolgd worden voor een optimale veiligheid bij het gebruik van een hoogwerker door particuliere huurders?

Toetsend: onderzoekt of iets aan bepaalde criteria voldoet.

Voorbeeld: In welke mate heeft een verandering in het salaris van de hoogste CEO binnen een beursgenoteerd bedrijf invloed op de aandelenkoers?

Deelvragen

Heb je voor jezelf een duidelijke centrale onderzoeksvraag gesteld? Dan ga je vervolgens de deelvragen formuleren. Deze helpen je om je probleemstelling te specificeren of om antwoord te kunnen geven op meerdere onderzoeken die leiden tot het antwoord op de centrale vraag. Neem het voorbeeld van hierboven: om antwoord te kunnen geven op de Adviserende Probleemstelling, moet je eerst onderzoeken wat de Nederlandse strategie voor duurzame groei bij Unilever precies inhoudt.

Je zal merken dat een correcte probleemstelling en nuttige deelvragen, als een vangnet fungeren tijdens het schrijven van je scriptie. Het helpt om hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden en als je onverhoopt toch vastloopt, keer je gewoon terug naar je oorspronkelijke vraag. Want dat is eigenlijk het enige wat je hoeft te doen. Een antwoord vinden op je eigen vragen.