Masteropleiding minder populair sinds leenstelsel

In 2015 werd het nieuwe leenstelsel voor studenten geïntroduceerd. De oude basisbeurs verdween, alleen studenten waarvan de ouders tot de lagere inkomensgroepen behoren, kregen een aanvullende beurs. Het Centraal Plan Bureau (CPB) heeft gekeken in welke mate het leenstelsel invloed heeft op de keuzes die studenten maken. Zij volgden daarvoor vier jaar lang studenten die in 2015 begonnen met studeren. Wat blijkt? Minder studenten schrijven zich in voor een masteropleiding sinds het leenstelsel er is.

Grote druk om af te ronden

Wat vooral blijkt is dat er niet minder studenten zijn gaan studeren dan vóór 2015. Ook in de lagere inkomensgroepen is de instroom gelijk gebleven. Weliswaar gaan minder havo en vwo scholieren uit de lagere inkomensgroepen studeren ten opzichte van de hogere inkomensgroepen, maar dit verschil was er voor 2015 ook al. Daarnaast was er ook geen verschil in het aantal hbo- en universitaire studenten die wisselden van opleiding. Met andere woorden: als de opleiding toch niet blijkt te voldoen aan de verwachting, is het leenstelsel geen belemmering om alsnog te kiezen voor een andere studie.

Wat wel duidelijk anders was dan in de jaren vóór 2015, was het aantal studenten die zich inschreven voor een masteropleiding. Sinds de basisbeurs is afgeschaft, volgens veel minder universitaire studenten een master na hun bacheloropleiding. In 2014 stroomde nog 85 procent door na hun bachelor, in 2019 was dat gedaald naar 70 procent. Bovendien ronden de studenten hun master veel sneller af dan voorheen. Het lijkt er volgens de onderzoekers op dat vooral studenten uit de lagere inkomensgroepen een grote druk ervaren om de opleiding binnen de daarvoor gestelde tijd af te ronden.

Pechgeneratie

Studentenorganisaties zoals de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) spreken al over de ‘pechgeneratie’ doelend op de huidige generatie die met dit systeem geconfronteerd wordt. Want niet alleen ervaren de studenten meer druk om sneller af te studeren, ook lenen veel studenten fors meer dan voorheen. Zelfs meer dan ze hebben ingeleverd aan basisbeurs. Het CPB denkt dat als de drempel om te lenen eenmaal is genomen, het gemakkelijker wordt om ook méér te lenen. Ook hier lijkt dat bij de lagere inkomensgroepen meer voor te komen dan bij de hogere. Havisten op hun beurt lenen weer meer dan VWO-ers.

Uit protest tegen het leenstelsel en om aandacht te vragen voor de pechgeneratie organiseert het LSVb komende tijd studentenacties in studentensteden als Groningen, Wageningen en Utrecht. Zij willen compensatie voor hun hoge studieschulden, helemaal omdat diverse politieke partijen aangeven dat ze terugwillen naar de basisbeurs. Als dat gebeurt valt deze generatie net buiten de boot, aldus de studentenvakbond.